Opnieuw hebben we discussie over hoe het verder moet. Het Eindadvies Onderwijs 2032 is nog niet uit of de wolven gooien zich op het aas. Termen als ‘vernieling’ en ‘opblazen’ van onderwijs worden rondgetoetert, al voordat het rapport überhaupt gelezen kan zijn (of ik ben een trage lezer, dat kan ook). Kijk bijvoorbeeld eens naar de bijdrage van Arthur van Leeuwen in Elsevier van 30 januari jl. En ook BeterOnderwijsNederland had verwachte negatieve kritiek. Nog niet zo lang geleden werden dit soort termen ook geuit, toen een PISA-onderzoek rond ICT in het onderwijs nogal eenzijdig werd belicht.
Wat is dat toch, dat suggesties tot vernieuwing in het onderwijs bijna per definitie onbespreekbaar zijn? Dat zulke ideeën bijna meteen moeten worden afgebrand in de ogen van een aantal medeburgers? Is dit nu het resultaat van het onderzoek dat de commissie Dijsselbloem in 2008 publiceerde?
Het lijkt dat onderwijs tot in de eeuwigheid nu geen enkele aanpassing meer kan verdragen…..
Zelf ben ik ook in onderwijs actief (de naam van mijn blog spreekt boekdelen, niet waar?). Bijna veertig jaar in dat werkveld heb ik ook wel wat van die veranderingen meegemaakt. De afschaffing van de kleuterschool, de komst van de basisschool, het ontstaan van schoolgidsen en schoolplannen, de komst van Weer Samen naar School en de ib-er,
hulpplannen, administratiesystemen, leerlingvolgsystemen, en steeds maar meer plannen…. Het grootste deel van het totale drama had zich in het jaar 2007 al voorgedaan.
Laten we eerlijk zijn: al met al hebben veel van deze veranderingen niet de gewenste kwaliteit gebracht…. Nog even eerlijker: misschien heeft al dat gedoe met papierwerk de docent alleen maar afgeleid van de kern van zijn vak….
Het verdwijnen van pedagogiek naar de zijlijn, het afbreken van goede opleidingen voor onderwijskrachten, en allerlei randverschijnselen in de samenleving (gebroken gezinnen, drugs, criminaliteit) hebben heet proces van afbraak verergerd.
En als je met elkaar ècht eerlijk bent: het is te danken aan de werkinzet van leerkrachten dat de tent nog altijd draait.
Die leerkrachten zien nog wel wat meer. Als er iets in de knel is gekomen door die toenemende administratielast, gericht op het zogenaamd kwaliteit in beeld brengen (het door mij al eerder genoemde proces van ISO-certificering van de leerling) is dat wel de voorbereidingstijd voor de lessen. Laat dat nu net de essentie zijn voor de kwaliteit van leren!
Verder is het eenzijdig toetsproces met cito-toetsen (slechts aan de hand van meerkeuzevragen en gericht op de kunst van tekstbegrip) eveneens de dood in de pot, want: wat meet zo’n toets nu precies? De gokbekwaamheid? De leesvaardigheid? En welke garantie is er dat er met uitslagen niet wordt gemarchandeerd door de toetsafnameregels enigszins naar de hand te zetten?
Terug naar het Eindadvies Onderwijs 2032. De commissie heeft z’n best gedaan in het licht van huidige ontwikkelingen in onze eigen samenleving, in de wijde wereld, in bedrijven en economie, te kijken naar de gewenste effecten op onderwijsinhouden. Dat noem ik begrijpelijk. (…ook uit eigen ervaring. Ik ben tenslotte opgegroeid met de gedacht dat Australiërs allemaal leefden van de schapenteelt (zo is dat er op de lagere school ingeramd); inmiddels ben ik enigszins wijzer geworden. Anderzijds vind ik het nog steeds prettig meteen te weten waar Sydney te vinden is…).
Het is de moeite waard om het volledige rapport eens na te lezen, ook met het oog op eigen kinderen. Zij zijn tenslotte het onderwerp van gesprek, omdat het over de samenleving gaat waarin zij terecht komen.
Het gaat over een economie waarin het middenveld flink onder druk staat, waarin werkgelegenheid in hoogte tempo waar mogelijk wordt vervangen door geautomatiseerde processen, waar de baan voor het leven is verdwenen, waar je steeds meer op je eigen kwaliteit wordt teruggeworpen…
Dan is het wel gemakkelijk om in 2016 te roepen dat het allemaal zo’n vaart niet loopt, maar daar koopt die generatie geen broodbeleg voor. Misschien toch verstandig om er met elkaar eens goed over na te denken. Het waren tenslotte niet de eersten de besten die in deze commissie hun beste beentje hebben voorgezet.